హెల్త్ డెస్క్: నాణ్యమైన ఔషధాలు గుర్తించడం ఎలా?
మనిషి ఆరోగ్యం ఔషధాల మీద ఆధారపడినప్పుడు, ఆయా మందులు నాణ్యమైనవా లేదా అనేది అత్యంత కీలకమైన అంశం. ముఖ్యంగా నకిలీ మరియు నాన్-స్టాండర్డ్ క్వాలిటీ (ఎన్ఎస్‌క్యూ) మందుల విస్తరణ ప్రపంచవ్యాప్తంగా పెద్ద సమస్యగా మారింది. ఈ నేపథ్యంలో, మందుల నాణ్యత గురించి ప్రజలలో అవగాహన కల్పించడం అనివార్యమని ఇండియన్ డ్రగ్ మాన్యుఫ్యాక్చర్స్ అసోసియేషన్ (IDMA) అధ్యక్షుడు జయశీలన్ పేర్కొన్నారు.
ఎన్ఎస్‌క్యూ మరియు నకిలీ మందుల తేడా
జయశీలన్ వివరణలో, ఒక ఆసక్తికరమైన విషయం ఏమిటంటే, సాధారణంగా పరీక్షించిన ఔషధాల నమూనాల్లో 3-5% మందులు నాన్-స్టాండర్డ్ క్వాలిటీకి చెందినవిగా తేలుతుంటాయి. కానీ కేవలం 0.01% మందులు మాత్రమే నకిలీవిగా నిర్ధారించబడుతాయి. ఈ తేడా చాలా ముఖ్యమైనది. ఎన్ఎస్‌క్యూ మందులు అంటే అవి నిర్దేశిత ప్రమాణాలను పూర్తి చేయకపోవడం వల్ల సమర్థవంతంగా పని చేయకపోవచ్చు, కానీ అవి ప్రాణాంతకంగా ఉండకపోవచ్చు. నకిలీ మందులు అయితే అసలు ఆ మందుల తయారీదారు ఉత్పత్తి చేసినవి కావు, పూర్తిగా వేరు.
అత్యవసరమైన చర్యలు:
ఎన్ఎస్‌క్యూ మందులను నిర్ధారించిన వెంటనే, వాటిని రీకాల్ చేస్తారని, ఇలాంటి చర్యలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా, అమెరికా వంటి అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో కూడా సాధారణమని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఫార్మా రంగంలో ఉన్న సమస్యలు ఎదుర్కోవాలంటే సరఫరా గొలుసును క్షుణ్ణంగా పర్యవేక్షించాల్సిన అవసరం ఉందని జయశీలన్ వివరించారు.
భారత్‌ – ప్రపంచ ఫార్మసీ
భారతదేశం “ఫార్మసీ ఆఫ్ ది వరల్డ్” గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది ఎక్కడ నుండి వచ్చింది అంటే, ప్రపంచవ్యాప్తంగా వినియోగించే మందుల్లో సుమారు 40% అమెరికాలో, 25% యూరోప్‌లో భారతదేశంలో తయారు చేయబడతాయి. అంతేకాక, అనేక అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు తమకు అవసరమైన ఔషధాల కోసం భారతదేశంపై ఆధారపడి ఉంటాయి. ఫార్మా రంగం భారతదేశానికి అత్యధిక ఆదాయం తెచ్చిపెట్టే నాల్గవ రంగం కావడం విశేషం.
ప్రజల జాగ్రత్తలు
ప్రజలు, ప్రత్యేకించి ఫార్మసిస్ట్ ఉన్న మెడికల్ షాపుల్లో మాత్రమే ఔషధాలు కొనుగోలు చేయడం అవసరం. అర్హత గల ఫార్మసిస్టులు ఔషధాలపై సరైన సమాచారాన్ని రోగులకు అందించాలి. మందుల వినియోగం, డోసు, సైడ్ ఎఫెక్ట్స్ వంటి అంశాలను స్పష్టంగా వివరించాల్సిన బాధ్యత ఫార్మసిస్ట్‌పై ఉంటుంది.
నకిలీ మందుల వ్యాప్తి – ఫార్మా కంపెనీల స్పందన
సెంట్రల్ డ్రగ్ స్టాండర్డ్స్ కంట్రోల్ ఆర్గనైజేషన్ (సీడీఎస్ఓ) ప్రకటించిన జాబితాలో ఉన్న కొన్ని మందులు నకిలీవని, వాటిని తాము తయారుచేయలేదని ప్రముఖ ఫార్మా కంపెనీలు సన్ ఫార్మా, టొరెంట్ ఫార్మా ఖండించాయి. నకిలీ ఔషధాల గురించి ప్రజలను అప్రమత్తం చేసేందుకు, కొన్ని కంపెనీలు QR కోడ్ లేబుల్స్ ని ప్రవేశపెట్టాయి. రోగులు ఈ QR కోడ్లను స్కాన్ చేసి, తమకు అందిన ఔషధం నిజమైనదా కాదా అని తెలుసుకోవచ్చు.
నాన్ స్టాండర్డ్ క్వాలిటీ మందుల ప్రభావం
సీడీఎస్ఓ ప్రతి నెలా నాణ్యత ప్రమాణాలకు లోబడని ఔషధాల జాబితాను ప్రచురిస్తుంది. ఈ జాబితాలో నాన్ స్టాండర్డ్ క్వాలిటీగా (ఎన్ఎస్‌క్యూ) పేర్కొన్న కొన్ని మందులు ప్రజలలో అధికంగా వినియోగంలో ఉన్నవి. పారాసెటమాల్, పాన్-డి వంటి మందులు కూడా ఇందులో ఉన్నట్లు గుర్తించారు. ఈ ఔషధాలు పరీక్షల్లో విఫలమవుతాయి, కానీ ప్రాణాపాయం కలిగించే స్థాయికి చేరుకోకపోవచ్చు.
రోగుల భద్రత మరియు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు
డాక్టర్లు, రోగులకు సకాలంలో మందులను గుర్తించడం మరియు అవి నాణ్యమైనవా లేదా అన్నది నిర్ధారించుకోవడం అత్యంత కీలకం. రోగులు ఔషధాలు కొనేటప్పుడు ISO లేదా WHO సర్టిఫికేషన్లు చూసి కొనుగోలు చేయాలి. మందుల గడువు కూడా ముఖ్యమైనది. గడువు ముగిసిన ఔషధాలు ఆరోగ్య సమస్యలను కలిగించవచ్చు.
ప్రభుత్వ చర్యలు మరియు కఠినమైన నియంత్రణలు
నాన్-స్టాండర్డ్ క్వాలిటీ మందుల తయారీదారులను, డ్రగ్స్ అండ్ కాస్మెటిక్స్ చట్టం-2008 ప్రకారం ప్రాసిక్యూట్ చేయవచ్చు. దీనిలో నేరం రుజువైతే 10 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష నుంచి యావజ్జీవం వరకు శిక్ష విధించవచ్చు. అదనంగా, రూ. 10 లక్షల జరిమానా లేదా నాన్ స్టాండర్డ్ మందుల విలువకు మూడింతల జరిమానా విధించబడుతుంది.
మందుల నాణ్యతపై కఠిన నియంత్రణలు, ప్రయోగశాలా పర్యవేక్షణ అనేది భారతదేశంలో అవసరం. ప్రజలు ఫార్మా రంగంలో చోటుచేసుకుంటున్న మార్పులను అర్థం చేసుకుని, ఆందోళన లేకుండా అప్రమత్తతతో ఉండటం అవసరం. మందుల ప్రమాణాలు ప్రాణాలకు ముప్పు కలిగించవు, కానీ వాటి సమర్థత తగ్గుతుందని, వీటిని గుర్తించి ఉపయోగించకపోవడమే సరైన మార్గం.